„Byk” to książka nietuzinkowa, prowokacyjna, intrygująca – jak większość powieści i felietonów Szczepan Twardoch. Lektura mocna i pod względem treści, i języka. Dla mnie była to prawdziwa uczta literacka! Początkowo myślałam, że przeczytam „Byka” jednym tchem w godzinę. Wszak książka ma zaledwie niespełna 90 stron! Ale stało się inaczej. Porcjowałam sobie tę lekturę i chroniczny brak czasu, na który ostatnio cierpię, nie ma z tym nic wspólnego. Głównym bohaterem i narratorem jest Robert Mamok – Ślązak z krwi i kości, który zrobił karierę w Warszawie. Rozwiedziony, ma dorosłego syna, kochankę i mnóstwo problemów po skandalu, jaki ostatnio wywołał. Ucieczka ze stolicy do rodzinnego miasta, do domu opy, czyli dziadka, to okazja do rozliczenia się z przeszłością – własną i rodziny. Robert zamyka się w pokoju, w którym na łóżku dla obłożnie chorych leży dziadek. Jest tam też tajemnicza głowa byka. Jest alkohol, są narkotyki. I telefon komórkowy, który wciąż dzwoni… „Byk” to monolog, w którym bohater rozmawia z wieloma osobami przez telefon– czytelnik jednak nie słyszy rozmówców, a jedynie Mamoka, który mówi też do milczącego dziadka. Robert nie przebiera w słowach. Klnie co chwilę, jest wulgarny, nawet bardzo. Wydaje się odrażający i odpychający. Czy jednak naprawdę taki jest? Jakie skrywa tajemnice? Jakie rany, jeszcze z dzieciństwa, wciąż są niezagojone? I jakie sekrety kryje jego rodzina? Odpowiedzi na te pytania poznajemy stopniowo. Zakończenie zaskakuje – i to bardzo. „Byk” to książka ukazująca piekło, jakie tkwi w człowieku, ale także książka demaskatorska – autor, podobnie jak w swoich felietonach, nie zostawia suchej nitki na świecie polityków, mediów, biznesmenów, artystów… Rozprawia się bezpardonowo z pisowską Polską, ale nie oszczędza również opozycji. Nie używa konkretnych nazwisk, ale nietrudno domyślić o kim mowa – np. gdy Robert mówi o reżyserce biorącej udział w protestach i Czarnym Marszu Kobiet. Na mnie największe wrażenie zrobiły fragmenty dotyczące drugiej wojny światowej i „wyzwolenia” przez sowietów w 1945 r. Historia rodziny Mamoka, jego dziadka, a przede wszystkim babci, cioci naprawdę wstrząsa. Robert w swoim monologu często zestawia współczesność i swoją sytuację życiową z przeszłością członków swojej rodziny. To jedne z najlepszych, moim zdaniem, fragmentów. To właśnie wtedy musiałam robić sobie przerwy w lekturze. Całość wzbogacają niesamowite ilustracje Bartka Arobala Kociemby. Szata edytorska i graficzna – na najwyższym poziomie. Polecam z czystym sumieniem, nie tylko dlatego, że Szczepan Twardoch należy do moich ulubionych pisarzy. To naprawdę kawał bardzo dobrej i mocnej prozy, w której trzeb stawić czoła również …śląskiej gwarze. BEATA IGIELSKA

„Byk” to książka, w której doskonale widać rękę Szczepana Twardocha. Jego książki nadal nie tracą na charakterze. I chociaż na pewno nie wszystkim ona się spodoba, to moim zdaniem zdecydowanie warto tego autora znać. Pierwsze pytanie to: kim jest ten Robert Mamok? Szczepan Twardoch w książce „Byk” zrobił naprawdę wiele, aby jego odbiorcy myśleli, że jest to monolog Kamila Durczoka. I choć autor sam zaprzecza (chociażby w rozmowie z „Gazetą Wyborczą”), to takie skojarzenie jest naturalne. Trudne jednak do zweryfikowania. Drugi temat, jaki Szczepan Twardoch porusza w „Byku”, to rozliczenie się z elitami III RP. Autor robi to po swojemu, nie owija w bawełnę i dostaje się tutaj wielu gwiazdom wymienionym z imienia i nazwiska. Pisarz ciekawie punktuje postępowanie obecnego „salonu” i wytyka mu hipokryzję. To co od lat sobie cenię w twórczości Twardocha, to wkładanie kija w nasze narodowe mrowisko. I w przypadku „Byka” znowu to się dzieje i nie chodzi tu wyłącznie o rozliczenie się z elitami. Twardoch dorzuca w tym utworze kwestię śląskiej tożsamości i wyciąga na wierzch przez lata przemilczany problem Ślązaków. Ciekawe jest również przyrównanie osoby Mamoka (gwiazdy telewizji) do kogoś nieustannie walczącego na kilku frontach, często z ukrytymi przeciwnikami. Tak życie medialne potrafi wydrenować nawet najtwardszego byka, a największego sukinsyna powalić na kolana. „Byk” to zupełnie nowe dzieło Szczepana Twardocha. I chociaż forma też jest inna od prozy, którą miałem okazję czytać, to autorowi na tak niewielkiej płaszczyźnie udało się przekazać tak wiele. W dodatku sam Twardoch nic nie stracił na swoim charakterze, który można lubić lub nie, ale moim zdaniem jego dzieła znać się powinno.