„Nieznaną terrorystką” Richard Flanagan kolejny raz zaskakuje i udowadnia, że sprawdza się świetnie także w prozie o współczesnej tematyce. Jego nową powieść pochłania się jednym tchem, z wielkim niepokojem, niecierpliwością, ale i głębokimi refleksjami. Już pierwsze zdania książki przykuwają uwagę czytelnika. Filozoficzny prolog to niespełna dwie strony, ale świetnie wprowadza on w problematykę całości, w której pod pozornie sensacyjną historią kryją się znacznie głębsze i ponadczasowe treści. Główną bohaterką jest Gina Davies, młoda tancerka erotyczna, która traktuje swoją pracę jako trampolinę do lepszego życia. Skrzętnie odkładane pieniądze mają pomóc jej w spełnieniu marzeń. Zamiast rycerza na białym koniu (o którym stąpająca twardo po ziemi kobieta wcale nie myśli) na horyzoncie pojawia się wyglądający na awanturnika przystojniak. Gdy Gina decyduje się spędzić z nim noc, nawet nie przypuszcza, jak ta krótka, namiętna przygoda odmieni jej życie. Jeśli dotychczas kobieta sądziła, że los jej nie rozpieszcza, po nocy u boku Tariqua, zmuszona jest dojść do wniosku, że piekło dopiero ją czeka. Zdziwiona odkrywa, że media publikują jej wizerunek zarejestrowany przez kamery, a ona sama jest podejrzewana o udział w …zamachu terrorystycznym. Jeden news powoduje lawinę, która czyni z Bogu ducha winnej kobiety najbardziej poszukiwaną w Australii osobę. Na tym gorącym temacie kapitał zbić chcą różni ludzie – ambitny, ale pozbawiony skrupułów dziennikarz, policja, służby specjalne… Ten, kto pierwszy dopadnie Ginę, ma szansę stać się narodowym bohaterem. Powieść Flanagana nie jest jednak tylko historią niesłusznie oskarżonej i ściganej kobiety. Ten element fabuły jest pretekstem do przedstawienia znacznie głębszych treści. Autor w krzywym zwierciadle ukazuje świat mediów, które żerują na ludzkiej naiwności, strachu i niskich instynktach odbiorców, powielając i piętrząc niesprawdzone informacje. Brzmi znajomo? Oczywiście, że tak, gdyż – mimo iż akcja rozgrywa się na półkuli południowej – problemy ukazane w książce są również udziałem europejskiej codzienności. Flanagan udowadnia, że medialne krucjaty mają wiele wspólnego ze średniowiecznymi wojnami religijnymi. Wystarczy jedna nagonka, by człowieka upokorzyć, a nawet zniszczyć. W równym stopniu media mogą wykreować gwiazdę z kogoś, kto jest miernotą. W odpowiedniej oprawie bowiem każdy łajdak może stać się bohaterem. Autor podejmuje jeszcze jedną ważną, ponadczasową kwestię, szczególnie istotną w ostatnich latach – strach przed nieznanym. Za jego pomocą można bowiem manipulować ludźmi, budząc w tych najbardziej podatnych najniższe instynkty. Tak rodzi się nienawiść, tak podsyca się nacjonalizm i rasizm, tak zdobywa się poparcie i wyborców, tak buduje się polityczne zaplecze, władzę, tak robi się kariery… Także brzmi znajomo? Nie może być inaczej. W starożytnym Egipcie kapłani straszyli ciemny lud zaćmieniem słońca. W Polsce XXI wieku niektórzy politycy straszą zarazkami przenoszonymi przez uchodźców, jednocześnie przymykając oczy na "imprezy" organizowane przez neofaszystów. Siłą „Nieznanej terrorystki” jest właśnie uniwersalny i ponadczasowy charakter. To powieść z drugim dnem. Nietrudno je jednak znaleźć i odczytać, jeśli jest się odbiorcą uważnym oraz myślącym. Na uwagę na pewno zasługują także forma i styl. Ważna jest klamrowa budowa powieści, która bezpośrednio podkreśla społeczne, filozoficzne i moralne aspekty całości. Język jest niezwykle plastyczny, barwny, żywiołowy, a jednocześnie przystępny. Sporo w nim wulgaryzmów, które autor – podobnie jak w innych książkach – potrafi połączyć z refleksyjnymi, niemal lirycznymi partiami. Taka stylistyka doskonale współgra z treścią, ze stylem życia bohaterów i ich codziennością, w której często pod płaszczykiem wytworności i elegancji kryje się zwykłe chamstwo. Polecam "Nieznaną terrorystkę” z czystym sumieniem – to powieść będąca bezwzględną satyrą na naszą współczesność, poruszająca, momentami nawet wstrząsająca, intrygująca i dająca wiele do myślenia. Na pewno nie można przejść obok niej obojętnie. BEATA IGIELSKA

Richard Flanagan to autor którego poznałem za sprawą jego powieści „Klaśnięcie jednej ręki”. Ale to nie jedyna jego książka. Jest całkiem popularny pisarz, a w jego dziełach może znaleźć przekrój przez społeczeństwo i słowa o bolączkach jakie je trapią. Flanagan jest australijskim pisarzem, urodzonym na Tasmanii, a jego twórczość ukazała się już w 26 krajach. Co za tym idzie, jest on niezwykle popularny, nie tylko u siebie. „Nieznana terrorystka” to jego kolejna opowieść, która trafiła do moich rąk. A jest to historia pewnej tancerki erotycznej Giny Davies. Dziewczyna po pewnej upojnej nocy z nieznajomym mężczyzną, dowiaduje się że jest główną podejrzaną w sprawie o podłożenie ładunków wybuchowych. Na jaw wychodzą kolejne fakty, a dziewczyna przekonuje się, że nawet najbardziej błahy fakt z życia może być powodem do oskarżeń o najgorsze zbrodnie. Jej życie ulega diametralnej zmianie. Ze stosunkowo spokojnej egzystencji zostaje rzucona w koszmar, z którego nie ma ucieczki. Czy dziewczynie uda się wyjaśnić zaistniałą sytuację i obronić przed oskarżeniami? Przekonajcie się sami. Słowem podsumowania, dawno nie czytałem równie niepokojącej książki. Trochę przypomina inną znaną powieść”Proces” Kafki. Tutaj również główny bohater zostaje postawiony przed wydarzeniami, na które nie miał wpływu, a nawet o nich nie wiedział. Z tą różnicą, że Gina doskonale wie o co jest oskarżana. Jednak reakcje społeczeństwa, wydawanie wyroku, bez konkretnych dowodów się zgadzają. Ponura i skłaniająca do refleksji-nie ukrywam. Jeśli będzie okazja sięgnę po kolejne dzieła tego pisarza, bo naprawdę warto.

Najnowsza wydana w Polsce książka Richarda Flanagana, choć premierę światową miała w 2006 roku, to podejmuje wciąż aktualne tematy i idealnie wpisuje się w teraźniejszą sytuację polityczną na świecie. Bohaterka, Gina Davies nazywana Doll, pewnego dnia, zrządzeniem losu, a może przypadku poznaje nieodpowiedniego człowieka i tym samym zostaje wplątana w sieć niefortunnych zdarzeń. "Dlatego właśnie doszła do wniosku, że świat właściwie opiera się na kłamstwach i oszustwach" s. 54 Spróbujmy sobie wyobrazić taką hipotetyczną sytuację, w której znajduje się bohaterka. Gdyby Ciebie dziś posądzono o akt terroru, a wiadomo, że terroryści są ścigani międzynarodowo i nie ma wytłumaczenia, to jaka byłaby twoja pierwsza reakcja? Tak, z pewnością nie poszedłbyś się tłumaczyć, tylko w tył zwrot i uciekaj! Tak samo zachowuje się Doll. Instynkt podpowiada człowiekowi ucieczkę po to, by chronić życie. Dodatkowo w książce Flanagana oskarżenie pada pod adresem zupełnie przypadkowej dziewczyny, która jak każdy ma marzenia, która chce wreszcie normalnie zacząć żyć, a te marzenia zostają brutalnie zdeptane. Rozpoczyna się walka wewnętrzna o tożsamość. Doll nie wie już czy lepiej trwać w prawdzie i próbować udowodnić, że jest niewinna. Czy może lepiej przyznać się i poddać oskarżeniom, a może dalej uciekać? "Czasami ludzkie życie zmienia się w nowotwór, pomyślał, ale nikt nie wie, że człowiek boi się, że tym nowotworem jest on sam". s.207 Książka tak naprawdę zamyka się w czterech dniach z życia pewnej dziewczyny. Ale ta niewielka fabuła zawiera w sobie dogłębną analizę współczesnego świata, a także zachowań społecznych i psychoanalizę człowieka działającego w strachu. Im głębiej sięgniemy pod tekst, tym więcej szczegółów konstrukcyjnych dostrzeżemy. Książka nabiera dodatkowego, symbolicznego znaczenia w kontekście lat gdy powstawała, bo było to zaraz po zamachach terrorystycznych na WTC. Flanagan, przez to, że jest Australijczykiem otwiera dyskusję na temat myślenia o bezpieczeństwie w ogóle. W powszechnym obiegu to Australia jawi się jako bezpieczna wyspa, gdzieś na końcu świata, a tutaj okazuje się, że niekoniecznie może tak być. "A potem zaczęła się zastanawiać: co jeśli ludzie nie mogą żyć bez takiego strachu? Co, jeśli go potrzebują, żeby wiedzieć kim są, upewnić się, że żyją jak należy? Jeżeli potrzebują zastrzyku strachu jeszcze bardziej niż kawy, piwa albo uderzenia pięścią? Bo czy bez strachu można w czymkolwiek znaleźć jakiś sens? s. 276 "Nieznana terrorystka" jest moją drugą książką przeczytaną z dorobku Richarda Flanagana. Muszę przyznać, że jest kompletnie inna od "Pragnienia", która była książką z tłem historycznym. To co jest wyznacznikiem jakości prozy Flanagana, to dla mnie gęsty język - jego książki czyta się dokładnie, pochłaniając każde słowo. Kolejną cechą jest wieloznaczność i przemycanie pod warstwą fabularną tematów dotyczących współczesnego człowieka. To ogromna umiejętność, które często brakuje w dzisiejszej literaturze. A na dokładkę autor funduje nam bohatera, w tym przypadku bohaterkę - Doll, która staje się być blisko czytelnika nie tylko przez to co ją spotyka, ale przez sposób opisów psychiki i tego co dzieje się z dziewczyną. " Prawda istnieje, ale może świat potrzebuje kłamstw." s.302