Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891–1945) to bez wątpienia jedna z najwybitniejszych polskich poetek okresu międzywojennego. Była integralną częścią bohemy literackiej i artystycznej, a jej życie oraz twórczość były ściśle związane z kulturą międzywojennej Polski oraz z emigracyjnym środowiskiem w czasie II Wojny Światowej. Uciekła do Paryża przed niemieckimi represjami. Dokonała żywota w Manchesterze. Wiersze Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej wyróżniają się bogatym językiem oraz głęboką refleksją nad takimi tematami jak życie, wiara, meandry miłości, śmierć, spirytyzm i chroniczna samotność. Poetka często podejmowała zagadnienia egzystencjalne, jednocześnie wprowadzając do swojej poezji lekkość, ironię oraz niewybredny humor. Nie brakowało w niej również duchowości, motywów paligenezy, zmysłowości i erotyzmu. Życiorys „Lilki” oraz jej wybory sercowe odzwierciedlają to, co można znaleźć w jej literackiej spuściźnie. Postać niejednoznaczna. Miała ezoteryczne i astrologiczne zainteresowania. Życie osobiste było naznaczone trzema małżeństwami i licznymi romansami. Nie potrafiła zacumować przy nikim na stałe. Niniejsza biografia naskórkowo przybliża czytelnikom charakter bohaterki oraz specyfikę jej wybranków, których cechowała przede wszystkim melancholia. Choć informacje w niej zawarte nie będą nowością dla osób zaznajomionych z ziemską drogą postaci i jej licznymi zainteresowaniami, Małgorzacie Czyńskiej udało się je dobrze usystematyzować. „Zgiełk serca” ukazuje, jak wielki wpływ na postrzeganie siebie i relacje z mężczyznami miała deformacja kręgosłupa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. „Nie bądź mi nigdy wrogiem, kapryśnym tyranem,Co się radosnej duszy przeciwstawiać sili! Noś mnie na rękach, ciało jasne i kochane,I szanuj mnie nawzajem. A w ostatniej chwili, Gdy o nas ludzie odstąpią, gdy zgaśnie nadzieja, Wspomnij o mojej prośbie, przyjacielu drogi: Zgińmy tak lekkomyślnie, jak więdnie spirea, Błaha gwiazda roślinna – jak cichnie piosenka I jak kochanka serce oddaje – bez trwogi (…)” Obrazuje też inne oblicze Lilki;, w tym tęsknotę za Ojczyzną i ogromny talent plastyczny przykryty przez długi czas pod patyną czasu. Biografia jest bogato ilustrowana. Wydana w twardej oprawie, a jej zaplecze źródłowe zasługuje na uznanie. Znajdziemy tu nie tylko poezję, ale także malarstwo, liczne fotografie oraz wypowiedzi bliskich- wspomnienia o artystce zapisanej na ławkach ich pamięci. Myślę, że zważywszy na fakt, że uchwałą Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 29 października 2024 zdecydowano o ustanowieniu roku 2025 Rokiem Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej spora rzesza czytelników zechce sięgnąć po niniejszą biografię. Dość dodać, że 9 lipca bieżącego roku przypada 80. rocznica śmierci poetki. To wystarczające powody, aby zanurzyć się w tym, co po sobie pozostawiła.