„Pierwsza osoba” to kolejna powieść Richarda Flanagana przetłumaczona na język polski i opublikowana przez Wydawnictwo Literackie. Jak zwykle autor trzyma czytelnika w napięciu od pierwszych do ostatnich stron, intryguje, porusza i skłania do refleksji. Głównym bohaterem i narratorem jest młody, niespełniony literat, Kif Kehlmann. Marzy mu się kariera powieściopisarza, jednak na razie nic nie wskazuje na to, by te pragnienia miały się spełnić. Kif ma na głowie utrzymanie żony i córki, wkrótce na świat mają przyjść bliźniaki, a on zarabia niewiele, w dodatku ima się przede wszystkim dorywczych zajęć. Gdy pewnego dnia otrzymuje propozycję napisania autobiografii słynnego oszusta, traktuje ją jako dar od losu i wielką szansę. Za swoją pracę ma dostać dziesięć tysięcy dolarów! Taka kwota pozwoliłaby pozbyć się wszystkich problemów finansowych. Poza tym kontakty z wydawnictwem mogłyby pomóc w wydaniu wymarzonej powieści... Kif przyjmuje propozycję, mimo iż stresuje go naglący termin – na napisanie książki ma zaledwie kilka tygodni. Jest jednak pewien, że jakoś sobie poradzi. Problemy zaczynają się od pierwszego spotkania z Siegfriedem Heidlem, człowiekiem, który dzięki różnym oszustwom ukradł bankom 700 milionów dolarów. Został już aresztowany, ale wyszedł za kaucją i postanowił wydać swoją autobiografię. Ponieważ jednak sam nie potrafi jej napisać, ma to za niego zrobić autor-widmo, czyli Kif. Mimo iż Heidl jest postacią barwną, podobno uwikłaną w jakieś niejasne relacje z tajnymi służbami i śmierć wspólnika, wcale nie ma Kehlmannowi wiele do powiedzenia. Wciąż unika odpowiedzi, zmienia temat albo snuje mało prawdopodobne opowieści, w dodatku znika na całe dni bez zapowiedzi. Jak w takich warunkach opisać jego historię? Pewnego dnia okazuje się, że Heidl wie sporo o pracownikach wydawnictwa i o rodzinie Kifa. Skąd ma te informacje i do czego są mu potrzebne? I dlaczego właściwie wynajął nikomu nieznanego, początkującego literata, który nie może pochwalić się żadnymi znaczącymi sukcesami? To kolejne pytania, które nie pozwalają młodemu mężczyźnie skupić się na pracy. Z rozdziału na rozdział napięcie narasta, a czytelnik wraz narratorem zastanawia się, dokąd prowadzą coraz bardziej zaskakujące pomysły i propozycje oszusta, które oplatają Kifa niczym pajęcza sieć. „Pierwsza osoba” nie jest powieścią lekką i łatwą, ale ma w sobie niezwykle magnetyczną siłę, która sprawia, że trudno się od niej oderwać. Wielką zaletą jest pełna niespodzianek akcja, która ostatecznie prowadzi do zaskakującego i dającego wiele do myślenia, przewrotnego zakończenia. Kolejny plus to kreacje niejednoznacznych postaci, które muszą dokonywać trudnych wyborów. Nieraz od ich decyzji zależeć może całe przyszłe życie, także najbliższych osób. To z kolei prowadzi do rozważań na temat dobra i zła, które towarzyszą ludziom i światu od początku istnienia. Powieść Flanagana jest książką bardzo dojrzałą, dopracowaną, mądrą, głęboką, ale i intrygującą, zwłaszcza w kontekście zakończenia. Polecam nie tylko fanom pisarza. Warto poznać tę niepowtarzalną, barwną prozę, warto zatrzymać się nad podejmowanymi przez autora problemami, gdyż są one udziałem każdego myślącego człowieka, bez względu na to, kiedy i gdzie przyszło mu żyć. BEATA IGIELSKA

Richard Flanagan to autor którego poznałem za sprawą jego powieści „Klaśnięcie jednej ręki”. Ale to nie jedyna jego książka. Jest to całkiem popularny pisarz, a w jego dziełach może znaleźć przekrój przez społeczeństwo i słowa o bolączkach jakie je trapią. Flanagan jest australijskim pisarzem, urodzonym na Tasmanii, a jego twórczość ukazała się już w 26 krajach. Co za tym idzie, jest on niezwykle popularny, nie tylko u siebie. A jest on laureatem Nagrody Bookera, a byle komu tej nagrody nie dają, że się tak wyrażę. Pierwszą jego powieść przeczytałem w 2016 roku, od tego czasu trochę książek przeszło przez moje ręce jednak gdzieś w podświadomości wracałem wciąż do tego czego dowiedziałem się podczas lektury dzieł Flanagana. Dlatego ucieszyła mnie wieść że wydano u nas kolejne jego dzieło. Tym razem jest to „Pierwsza osoba”. O książce możemy dowiedzieć się że: W środku nocy Kif Kehlmann, młody, początkujący pisarz, odbiera telefon. Głos z niemieckim akcentem. To Siegfried Heidl, najsłynniejszy oszust w dziejach Australii. Ukradł bankom 700 milionów dolarów i czeka na proces. Wplątany w niejasne powiązania z CIA, NASA i zabójstwo wspólnika, szuka kogoś, kto napisze jego autobiografię. W sześć tygodni.Dla Kifa to propozycja życia – honorarium, wynoszące 10 000 dolarów, mogłoby postawić jego rodzinę na nogi i pomóc mu skończyć własną powieść. Zgadza się. Jednak wraz z postępami w pracy ma coraz więcej wątpliwości. Dlaczego człowiek, który z łatwością okpił wielkich tego świata, miałby nagle zrzucić wszystkie maski i otworzyć się przed niedoświadczonym pisarzem? Dlaczego do spisania historii swojego życia Heidl wybrał akurat jego – autora książki o tasmańskim modernizmie i kilku opowiadań? Czy to wszystko nie jest czasem kolejną grą, ostatnim wielkim przekrętem króla oszustów? A jeśli tak – jaka w całej tej bladze ma być rola Kifa? I teraz słowem podsumowania. Nie lubię się rozpisywać, opisując moje emocje po jakiejś skończonej pwoieści – szczególnie gdy jest całkiem dobra, a nawet lepsza. Flanagan znakomicie gra na emocjach, potrafi wciągnąć czytelnika w swój świat. W tej publikacji pisarz niezwykle dowcipnie opisuje niektóre sytuacje, a mając w pamięci chociażby „Śmierć przewodnika rzecznego”, jest to jakaś odmiana. Ale i tam można było znaleźć pewne sytuacje pełne czarnego humoru. Bo ze wszystkiego można żartować, ale trzeba umieć. A temu twórcy wychodzi to znakomicie. A sama powieść oparta jest na prawdziwej historii pewnego oszusta, tylko nieco ubarwiona. Kończąc – polecam dzieła tego pisarza wszystkim, uważam że to jeden z najciekawszych twórców, którzy zawitali na nasz rynek wydawniczy.

Po raz pierwszy sięgnęłam po twórczość Richarda Flanagana, która już wcześniej przykuła moją uwagę, bo gdzieś na liście książek do przeczytania czeka na swoją kolej „Klaśnięcie jednej dłoni” tego autora. Jednak to „Pierwsza osoba” wpadła mi w ręce wcześniej i to na jej podstawie oceniam twórczość pisarza. Gdybym miała odpowiedzieć, czy sięgnę jeszcze po jego powieści, to głęboko się zastanawiam, bo ten utwór zirytował mnie tak, jak żadna inna książka wcześniej. Jednocześnie chciałam i nie chciałam czytać, a ostatecznie przyznaję, że było warto. Po dosyć męczącym początku powieść mnie porwała i wciągnęła całkowicie. Bohaterem książki jest Kif Kehlmann – początkujący pisarz, który staje przed niezwykłą propozycją ze strony wydawcy – ma napisać autobiografię Siegrfrieda Heidla – człowieka, który oszukał banki na zawrotną kwotę 700 mln dolarów, jest powiązany z CIA i NASA, a teraz czeka na proces i potrzebuje pomocy przy tworzeniu tego dzieła. Dla Kifa propozycja jest szansą na rozwiązanie problemów finansowych oraz napisanie własnej powieści, co stanowiłoby spełnienie jego marzeń i ambicji. Z drugiej strony nie do końca odpowiada mu rola pisarza–widma. Ostatecznie jednak godzi się na współpracę z Heidlem, co okazuje się drogą przez mękę. Mężczyzna wymiguje się od pracy, nie odpowiada na pytania lub odpowiada wymijająco, pozwalając snuć własne domysły i dopisywać własną historię do jego półsłówek. Wielokrotnie kłamie, na czym nie raz został przyłapany, więc napisanie jego biografii zaczyna być wyzwaniem ponad siły. Ostatecznie jednak obietnica finansowa, w obliczu powiększającej się rodziny Kifa, przekonuje go, aby włożyć nadludzki wysiłek w pisanie, nawet kosztem tworzenia własnej wersji wydarzeń, przedstawiania własnych wniosków. Cała powieść jest zapisem walki Kifa z przeciwnościami, kłodami rzucanymi mu pod nogi przez obiekt swojego zainteresowania, a także naciskami ze strony wydawnictwa, które domaga się bestsellera, książki napisanej lekko, by znalazła szeroki krąg odbiorców. Relacja pisarza z Heidlem jest pełna niejasności, ich rozmowy często kompletnie bezproduktywne, pozbawione istotnych faktów, z których udałoby się złożyć choćby zalążek ciekawej historii. Przeżywany frustrację i irytację razem z Kehlmannem, który poza tym również nie jest postacią krystaliczną, pozbawioną wad, czy panującą nad targającymi nim emocjami. Richard Flanagan stworzył w „Pierwszej osobie” świat, w którym nie ma jednoznaczności. Wszystko jest pogmatwane, a bohaterowie uwikłani w niezdefiniowane, sprzeczne interesy, rozgrywani w sposób, którego nie można zrozumieć. Przedstawia realia pracy pisarza, ale też wydawcy. Wprawny czytelnik znajdzie w tej historii odrobinę ironii, opis świata mediów, któremu daleko do szczerości, czystych intencji. Ten świat jest podporządkowany pieniądzom. Bohaterowie mocno mnie złościli – Heidl niedookreślonością, Kif – niepewnością i spolegliwością. Nigdy jeszcze nie czytałam takiej książki. Z jednej strony można by uznać ją za nudną, bo w istocie opowiada o rozmowach autora ze swoim bohaterem, z których nic nie wynika, żadnych konkretów, dających się wykorzystać informacji, co tylko wywołuje zniechęcenie. A z drugiej strony, mimo wszystko, nie możemy się od tego oderwać za zasługą Flanagana, który stworzył intrygujący świat i przenikliwa atmosferę, w której nawet czytelnikowi, trudno odnaleźć spokój. Podsumowując – dzieło, w mojej opinii, jest niezwykłe i warte uwagi.