Napisana barwnym, soczystym językiem powieść, która obala mit Polaka-patrioty.
Konstanty jest właściwie antybohaterem, gdyż reprezentuje wszystkie te cechy, które zaprzeczają ideałowi konspiratora: ma w nosie ojczyznę, jak mówi - pierdoli innych, głupszych ludzi, którzy nie umieją się ustawić, gardzi uczciwością i miłością, spędza wszystkie wieczory na pijaństwie, notorycznie zdradza żonę z prostytutkami (chociaż nie uważa tego za zdradę), narkotyzuje się i właściwie cały czas jest albo pijany, albo odurzony, albo leczy kaca. Jego cynizm ujawnia się także w retrospekcjach, gdy wspomina swoje przedmałżeńskie związki, pierwszą męską przyjaźń, a także swój udział we wrześniowej kampanii. Bez ogródek przyznaje, że kocha się upijać, dobrze zjeść, sypiać z dziwkami, spotykać ze znanymi ludźmi w kawiarniach; nienawidzi zaś wojny, walki, swojego teścia i biedy.
Życie Kostka komplikuje się, gdy poznaje przywódcę jednej z podziemnych organizacji i gdy zaczyna coraz wnikliwiej zastanawiać się nad swoją tożsamością narodową. Poznajemy wówczas rodzinne korzenie bohatera i przeszłość jego ekscentrycznej matki oraz dużo od niej młodszego ojca. Opowieści te wprowadzają do fabuły wiele cennych dla czytelnika informacji.
W okupowanej Warszawie nie tylko Konstanty wiedzie próżniacze życie lekkoducha i antybohatera. Aż roi się tu od kombinatorów, którzy robią interesy z Niemcami, spekulantów i dziwek, w rolę których wcielają się nawet znudzone codziennością żony arystokratów i inteligentów.
Właściwie nie ma w powieści ani jednej pozytywnej postaci; nawet żona Kostka, która pochodzi z patriotycznej rodziny pokazana jest groteskowo i karykaturalnie.
Nie znajdziemy w "Morfinie" wielkich akcji konspiracyjnych czy odważnych, walecznych i honorowych ludzi. Właśnie dlatego książka robi przygnębiające wrażenie - wszak przywykliśmy do literatury martyrologicznej, w której ludzie pokroju Konstantego pokazani są jako pojedyncze szuje, kontrastujące z bohaterami w pełnym tego słowa znaczeniu.
Treść "Morfiny" współgra z językiem - bardzo dosadnym, wulgarnym, dynamicznym, często urywanym, gdy bohater znajduje się w pijackim lub narkotycznym transie.
Czyta się bardzo szybko, ale nie jest to lekka i przyjemna lektura. Zmusza jednak na pewno do wielu refleksji, głównie na temat odmitologizowywania czasów wojny. BEATA IGIELSKA
